_Rizoom




We are an open and experimental
platform for emerging artists
from the Netherlands.

Since 2018. Non-profit.


Apply
Takeovers
Podcasts
Visits
Exhibitions

About Us
Our Team
Contact

︎ Email
︎ Instagram
︎ Soundcloud

︎ Spotify
︎ Twitter



Takeover: #62 - Chantal Linssen




Chantal Linssen: Instagram / Website

Interview with the artist (Dutch only)

Urban Solitude: momentopnames uit het hedendaagse leven


Begin maart van dit jaar (2019) deelde Chantal Linssen haar werk op rizoom’s instagram-platform. We vroegen Chantal naar haar achtergrond, haar ervaringen tijdens het studeren en naar haar werk en werkproces.


Where Did I Leave My Keys?, 2019, acrylverf op doek, 45 x 40 cm

Waar ben je geboren en opgegroeid?
Ik ben geboren en opgegroeid in Kortenhoef, een klein dorpje naast Hilversum. Maar mijn hele familie komt eigenlijk uit Limburg.

Hoe ben je op de HKU terecht gekomen?
Toen ik de havo heb afgerond in Hilversum heb ik gelijk toelating gedaan op de HKU. Dit was in 2008. Ik werd aangenomen en wilde vervolgens eerst een jaar gaan werken zodat ik kon sparen voor de opleiding. In 2009 ben ik dus (voor het eerst) begonnen aan de HKU..

Met welke richting ben je begonnen in 2009?
Dezelfde richting als waar ik in ben afgestudeerd, namelijk: Fine Art and Design in Education. Een opleiding tot kunstenaar en docent in de kunsten.

Hoe heb je de tijd op de kunstacademie ervaren?
De eerste anderhalf jaar op de academie waren overweldigend. Ik vond het fantastisch om zoveel bezig te zijn met waar ik van hield. Tegelijkertijd was het best pittig om na de havo en een tussenjaar ineens hard te moeten leren voor tentamens. Ik had geen flauw benul van hoe ik het leren moest aanpakken en hier kreeg je eigenlijk ook geen handvatten voor op de HKU. In die tijd kwam ik erachter dat ik ADD had. Het verklaarde mijn strijd met leren, perfectionisme en onzekerheden. Een burn-out en depressie hebben er toen helaas voor gezorgd dat ik na anderhalf jaar moest stoppen met mijn studie. Niet een heel vrolijk verhaal zo, maar het wordt gelukkig beter.

Was het moeilijk om te stoppen met je studie terwijl je het ook leuk vond om te doen?
Het voelde enorm als falen eigenlijk. Ik riep op mijn tiende al dat ik kunstenaar wilde worden en ik had jaren naar deze droom toegewerkt. Die droom zag ik uiteen spatten.

En hoe ging die eerste periode nadat je moest stoppen?
Ik ging weg in goed overleg met de decaan, met het plan om na een jaar terug te keren. Ik ging in die tijd in intensieve therapie die een jaar zou duren. Ik was het vertrouwen in mezelf alleen wel een beetje kwijt. Dus die periode ging niet super.

Wat voor therapie heb je gedaan als ik vragen mag?
Het was deeltijd groepstherapie voor jongvolwassenen met diverse problematiek zoals depressie, AD(H)D, angststoornissen et cetera.



Unconnected, 2018, acrylverf op papier, 29 x 21 cm

Heeft die therapie je geholpen om om te gaan met je burn-out en depressieve klachten?
De therapie sloot aan op meerdere klachten, ik heb er zeker wat aan gehad. Ik leerde bijvoorbeeld beter te plannen, dat klinkt heel simpel, maar voor iemand met ADD is dat al een hele opgave. Ik nam standaard teveel hooi op m’n vork, een planning kan zoiets ook al (deels) verhelpen. Ruimte innemen, grenzen aangeven en zelfacceptatie kwamen ook aan bod. Wanneer je in groepstherapie zit wordt dat gelijk getest, als jij namelijk niet je mond opendoet en vraagt om tijd, dan vullen de anderen die tijd wel op met hun verhaal.

Lukte het je om na één jaar therapie je studie weer op te pakken?
Nope. Ik had eigenlijk best een vertekend beeld van mezelf (gekregen). Ook al heeft de therapie op veel fronten geholpen hoor. Ik was ineens van mening dat ik vast niet slim of goed genoeg was voor hbo. Ik besloot toen om toelating te doen op het Grafisch Lyceum Utrecht omdat ik naast kunstenaar ook heel graag grafisch vormgever wilde zijn. Ik werd toegelaten tot de springersklas voor havisten en heb toen dus drie jaar grafische vormgeving niveau 4 gedaan (in plaats van vier jaar).

Hoe was dat in vergelijking met de HKU?
Een verademing in de zin van geen stress meer hebben rondom het leren. Leren doe je daar vooral in de praktijk namelijk. Tegelijkertijd merkte ik wel dat de toetsen die we kregen erg makkelijk voor mij waren. Maar goed, mijn doel was om de technische vaardigheden onder de knie te krijgen en veel te leren over het vak, dat is gelukt. Ik heb er een leuke tijd gehad. Later volgde het besef dat ik ook echt op mijn plek was op de kunstacademie.

Heb je toen besloten weer naar de HKU te gaan?
Ja, tegen het einde van mijn opleiding op het GLU ging het ontzettend kriebelen… Ik moest en zou teruggaan naar de HKU. Grappig, hoe onzeker ik ook was, dit wist ik ineens heel zeker.

In welk jaar kon je toen instromen, en hoe was het om weer terug te zijn?
Ik ben op gesprek gegaan met de tutor van de opleiding op de HKU om te kijken welke mogelijkheden er waren. Gelukkig had ik mijn propedeuse al op zak en was de opleiding niet drastisch veranderd. Daardoor was instromen in het tweede jaar mogelijk. In september 2015 keerde ik dus terug naar de HKU. Hoe het was? Het was geweldig! Ik voelde wel heel veel emoties tegelijk. Want ik zag ook enorm op tegen die tentamens.

Wil je nog meer vertellen over je tijd op de HKU tot je afstuderen? Wat is je het meeste bijgebleven?
Nou, ik was zo ontzettend gemotiveerd toen ik terugkwam en vastberaden om deze studie ook goed af te ronden, dat ik alles op alles heb gezet tijdens het leren. Zonder dat ik me er echt bewust van was, had ik zelf allerlei tools ontwikkeld voor het leren (met ADD). De cijfers die ik terugkreeg voor mijn eerste tentamens, die zijn me dus heel erg bijgebleven. Ik heb eigenlijk sindsdien alleen maar prachtige cijfers gehaald.

Wil je ons wat vertellen over je afstuderen? Moest je voor jouw opleiding ook een afstudeerwerk maken?
Fine Art and Design in Education is eigenlijk echt een dubbele opleiding. Voor zowel het kunstenaarschap als het docentschap moet je flink aan de bak. Voor het afstuderen moesten wij toewerken naar een beeldend examen en een eindexpositie en daarnaast moest er ook een scriptie of ‘eindonderzoek’ gemaakt worden in combinatie met een product. Dit moest raakvlakken hebben met zowel kunst(enaarschap) als docentschap.

Ik wilde graag iets doen met mijn eigen ervaring rondom het leren en dus leermateriaal gaan ontwerpen voor studenten met leerproblemen. Denk aan erg visueel ingesteld zijn, slechte concentratie, leesproblemen e.d. Uiteindelijk ben ik tijdens mijn afstuderen bij de master kunsteducatie beland, daar mocht ik de module ‘Ludodidactiek’ volgen. Dit heeft eraan bijgedragen dat ik een educatief kunstgeschiedenis-spel heb ontworpen voor studenten van de HKU.

Wat is Ludodidactiek?
Ludodidactiek staat voor onderwijs gebaseerd op game principes. Het is ontwikkeld aan de HKU samen met mensen uit de gamewereld. Het gaat dus om ontwikkelen van leersituaties waarbij games en game principes, zowel digitaal als analoog, ingezet worden. Tijdens deze module leer je hoe je zelf dit onderwijs kunt ontwerpen. Super interessant!


Prototype van het spel ‘1913

Ja dat klinkt cool! En hoe werkte het kunstgeschiedenis-spel in grote lijnen?
I
k heb een bordspel ontworpen dat ‘1913’ heet waarbij studenten vier verschillende rollen aan kunnen nemen met ieder een eigen speldoel. Het spel speelt in op de kennis die ze al bezitten maar breidt de kennis ook uit. Ik heb het spel uiteindelijk niet voor die hele specifieke doelgroep ontwikkeld maar voor heel leerjaar 2 van deze opleiding, het spel moest leerproblemen tackelen in brede zin. Dus niet alleen die student die moeite heeft met concentreren of lezen, maar ook de student die altijd te laat begint met leren, misschien net een zesje haalt en na een maand de lesstof alweer vergeten is.

Het is een bordspel geworden omdat ik wilde dat de vorm goed aan zou sluiten bij de tijd waar het spel over gaat. De vormgeving, de rollen, de inhoud en zelfs het taalgebruik sluit aan bij het jaar 1913 om zo de ervaring en het inlevingsvermogen te versterken bij de studenten.

Op rizoom heb je werken gepost uit de ‘Urban Solitude’ serie. Wanneer ben je met deze serie begonnen en hoe kwam dit idee tot stand? 
De serie Urban Solitude is in mijn afstudeerjaar ontstaan. Nu iets meer dan een jaar geleden dus. Het is lastig het te omschrijven als een idee, het kwam eigenlijk heel erg voort uit alles wat ik daarvoor al gedaan had. Dat evolueerde zich telkens als het ware.


Werken uit de serie Urban Solitude, tijdens Exposure 2018

Kan je toch een poging doen die evolutie, of dat proces, in grote lijnen te omschrijven? Wanneer ben je begonnen met schilderen bijvoorbeeld?
Schilderen doe ik eigenlijk al heel lang. Maar als ik even teruggrijp naar begin HKU (tweede ronde) dan kan ik aan de hand daarvan wel uitleggen hoe ik hierbij uitgekomen ben.

In het begin was ik met mijn beeldend werk veel bezig met het lichaam, het lichaam an sich. Ik had veel verwondering voor hoe het lichaam werkte en hoe ‘de geest’, of hoe we dit ook willen noemen, hier soms totaal geen invloed op heeft. Denk aan tumoren die groeien, of wondjes die weer helen, gebreken etc. Vanuit daar kwam ik uit op de wisselwerking van lichaam en geest. Ik heb toen ook een lange tijd stil gestaan bij wat mijn eigen lichaam voor invloed had op mij (het stemmetje in mijn hoofd, het ik, de geest). Dat liet ik op een gegeven moment weer los en raakte gefascineerd door bezieling (van de mens), wat maakt nu eigenlijk dat iets leeft? Hoe toon je dat aan? En kun je dat ook aantonen in een schilderij? De filosoof Hegel schreef ooit: “Het innerlijke verschijnt in het uiterlijke en maakt zichzelf daarin kenbaar, terwijl het uiterlijke door zichzelf heen naar het innerlijke verwijst.” Dit vond ik een enorm mooie en sterke tekst. In mijn schilderijen schilderde ik vanaf dat moment vooral portretten waarbij ik via het uiterlijk het innerlijk wilde aantonen. En in het aanwezige het afwezige. Juist een blik vangen van iemand die diep in gedachten is of totaal wegdroomt, dus iemand die afwezig is, zag ik als bevestiging van bezieling. Uiteindelijk schilderde ik portretten waarbij eigenlijk alleen de ogen nog heel erg uitgewerkt waren, ogen als ramen van de ziel.

Vanuit de behoefte aan meer context binnen mijn schilderijen kwam ik langzaam uit bij mijn huidige serie. De schilderijen van de vorige serie toonde vooral afwezige blikken, maar hoe kwamen zij zo afwezig?

Nu is het niet zo dat dit proces naar mijn huidige serie zo lineair liep als het nu misschien lijkt. Net als een rizoom is Urban Solitude verbonden met meerdere wortels. Zo heb ik bijvoorbeeld twee jaar terug toen ik met school in Berlijn was eigenlijk al een werk gemaakt die binnen mijn huidige serie past, het is alleen geen schilderij. Het was een kijkdoos waarin ik mijn indrukken van de drukke stad Berlijn had verwerkt, met lichtjes en geluiden. Die ervaring probeerde ik over te brengen op anderen.

Mijn fascinatie voor de afwezigheid van een blik, het in zichzelf keren van mensen, begon me op te vallen in het dagelijks leven. Zo zat ik een keer in een overvolle trein met veel pratende mensen, maar vooral ook mensen die druk waren met hun telefoons. Tussen al deze mensen zag ik iemand voor zich uit staren, afgesloten van al die drukte om hem heen. Ik werd me bewust van wat ik zag en de situatie waarin dit gebeurde. Hoe is het mogelijk dat iemand zich in zo’n drukke en luide omgeving kan afsluiten?

Hoe zou je je huidige serie ‘Urban Solitude’ omschrijven?
Urban Solitude is een serie geworden van schilderijen waarin ik momentopnames toon uit het hedendaagse leven. Door deze te vergroten onderzoek ik hoe het individu zich verhoudt tot de massa, de alledaagse drukte en de prikkels die daarbij horen. Het proces van fragmenteren en spelen met kleur en formaat resulteert in beelden waarin vluchtigheid, verstilling en desolatie samenkomen.

Schilder je op basis van een foto?
Ja meestal wel. Ook omdat m’n schilderijen vaak best wat tijd kosten. Ik gebruik bestaande foto’s, bijvoorbeeld van internet, maar maak ze ook zelf. Bij bestaande beelden gebruik ik vaak uitsnedes of bewerk ik ze, voeg er dingen aan toe om de beelden meer toe te eigenen. Uiteraard gebeurt dat ook tijdens het schilderproces. De schilderijen zijn (in de meeste gevallen) geen één op één kopieën van een foto. Dan heeft een schilderij voor mijn gevoel weinig meerwaarde.

Je snijdt een onderwerp aan wat iedereen in de maatschappij aangaat, namelijk de overdaad aan prikkels in ons alledaagse leven.
Het begon eerst heel erg vanuit mijzelf eigenlijk. Ik heb zelf ADD dus ik ben vrij snel overprikkeld. Dat zag ik wel als goede input voor mijn beeldend werk, die overprikkeling. Uiteindelijk wist ik dit breder te trekken, in mijn werk toon ik momenten waarin mensen totaal in zichzelf gekeerd zijn en die buitenwereld, hoe druk ook, helemaal niet meekrijgen.

Het fascineert me dat ondanks die constante stroom aan prikkels, waar je nauwelijks aan kunt ontkomen (zeker niet in de stad), men onbewust toch in staat is om zich ervoor af te sluiten door ineens af te dwalen, diep in gedachten. Als een soort afweermechanisme van dit alles.


Untitled, 2018, acrylverf op doek, 100 x 70 cm

Laten we één van je werken in meer detail bespreken: ‘Untitled , 2018’. Zou je ons meer over dit werk willen vertellen? Hoe ben je er aan begonnen? Wat waren de moeilijkheden die je tegenkwam (als die er waren)? Waar gaat het werk over?
Ik had een beeldarchief aangelegd met beelden die ik wellicht kon gebruiken voor mijn schilderijen. Er zat een foto tussen van meerdere mensen in een uitgaansgelegenheid, het effect van kunstlicht op de huid trok mijn aandacht. Ik besloot een uitsnede van de foto te gebruiken als basis. Het gezicht van de man sprak mij alleen totaal niet aan. Terwijl ik aan het schilderen was is zijn gezicht meerdere malen veranderd, ik was zoekende naar de juiste uitstraling, de juiste blik. Deze man is dus echt ontstaan door het schilderen, dat vind ik eigenlijk wel mooi. Er hangt ook wel iets mysterieus om hem heen, waar zit hij met zijn gedachten en wat voelt hij? Daar is niet een juist antwoord op te geven, maar dat het vragen oproept maakt het naar mijn idee juist interessant. Daarnaast was het een uitdaging om de setting voelbaar te maken, een omgeving met harde muziek, flitsende lichten en mensen die dansen op de beats, tegelijkertijd wilde ik zichtbaar maken dat deze man daar niets van meekrijgt.

Probeer je altijd een verhaal te vertellen met je werk?
Nee niet persé, maar toen ik de werken voor de eindexpositie ging selecteren en de plaatsingen ervan ging testen op de muur, ontdekte ik wel dat het werk een sterke narratieve kwaliteit heeft. Het leek alsof de schilderijen samen een verhaal vormden, alsof er een verband was. Ook merkte ik dat toeschouwers hele verhalen erbij konden bedenken, dat is iets wat eerder werk niet uitlokte. De toeschouwer geeft zelf betekenis aan het werk.

Kan je iets meer vertellen over het kleurgebruik in je werk?
Juist in de avond of nacht is het geflits van kunstlicht en de weerkaatsingen ervan op onder andere ramen en auto’s goed zichtbaar. Ik schilder dus veelal avond scènes waarbij ik gebruik maak van veel donkere en veel felle kleuren. Het kleurgebruik benadrukt voor mij het intense gevoel van de vele prikkels in een moderne drukke stad, de koele tinten verwijzen ook naar de eenzaamheid in een stad waar je met z’n allen samen bent, maar toch alleen.

Wat doe je nu precies nu je bent afgestudeerd?
Vorig jaar ben ik in de zomer beeldend afgestudeerd maar mijn eindonderzoek moest ik toen nog afronden. Ik ben toen eigenlijk meteen op zoek gegaan naar een atelier. Ik vond het belangrijk dat ik mijn beeldend proces draaiende zou houden. Tijdens het afronden van mijn studie heb ik een bijbaantje gehad in de zorg en ben ik ook een paar maanden les gaan geven op een middelbare school, als invaller. Begin dit jaar ben ik volledig afgestudeerd en sindsdien geef ik drie dagen in de week les op het Grafisch Lyceum in Utrecht. Daarnaast probeer ik natuurlijk zoveel mogelijk te schilderen in mijn atelier. Ik vind het belangrijk dat er een goede balans is en blijft tussen lesgeven en kunst maken.

Welke plek neemt kunst maken in in jouw leven?
Het maken van kunst is een levensbehoefte voor mij. Als ik het langere tijd niet doe, voel ik me oprecht minder gelukkig.


City Lights, 2019, acrylverf op doek, 70 x 60 cm

Hoe zie jij de rol van de kunstenaar in de hedendaagse maatschappij?  
Ik denk niet dat er één rol is toebedeeld aan kunstenaars in deze maatschappij. Kunst kan puur vermaak zijn of vooral esthetisch, filosofisch en daarnaast (maatschappij)kritisch etc.. Het kan allemaal. Wel denk ik dat kunstenaars op subtiele wijze de problematiek van de maatschappij aan de kaak kunnen stellen zonder dat ze zelf een sterke mening willen en hoeven op te leggen (hoewel dit natuurlijk wel kan en mag). Het zien van kunst die betrekking heeft op de hedendaagse maatschappij kan een mens onbewust attenderen op iets. Dat vind ik wel sterk aan kunst en dus aan de rol van een kunstenaar.

En tot slot, wat staat er op de agenda voor de komende tijd? Kunnen we je werk nog ergens zien?
In september en oktober zal ik mijn werk exposeren tijdens een solotentoonstelling in het gebouw van ZonMW in Den Haag (de opening is 16 september van 16.30-17.30). Tevens sta ik dit jaar op de kunstbeurs Nulllll in Amersfoort op 4, 5 en 6 oktober. Voor 2020 staat er ook het een en ander op de planning, tot die tijd zal ik vooral druk zijn met werk maken.

Bedankt Chantal Linssen voor je takeover en voor dit interview!
12.09.2019 | Door Joris Broekhoven en Chantal Linssen



Contact Us
︎ E-Mail
︎ Instagram
︎ Soundcloud

︎ Spotify
︎ Twitter
Since 2018.
Non-profit.

KVK: 82564183